24 ✦ 10 Heurystyk (nie-Nielsena) - opartych na psychofizjologii stresu

Następny stopień wtajemniczenia do użyteczności

Każdy szanujący się UX zna dekalog użyteczności interfejsów, czyli pojęcie 10 heurystyk użyteczności Nielsena. Użyteczność jest jedną z jakości, o którą dbają twórcy i twórczynie interfejsów - ta doczekała się nawet podziału na pragmatyczną i hedoniczną (o czym będę pisać wkrótce, bo wnosi ciekawą perspektywę). Natomiast poza tą słynną dziesiątką, która skupia się raczej na tej pragmatycznej stronie spostrzeganej użyteczności, nie ma zbyt wiele sformalizowanych zasad, a przynajmniej nie są tak popularne jeśli chodzi o ich powszechny użytek.

Jakiś czas temu zgłębiając temat stresu i powiadomień, do czego zaprowadziła mnie chęć zrozumienia konceptu stojącego za iOS-ową funkcjonalnością ”sleep mode”, a dokładniej jego konkretnym wycinkiem “wind down” (co również czeka w swojej kolejce na publikację), dotarłam do sporej ilości artykułów naukowych dotykających stres wynikający z interakcji z interfejsami. W ostatnim numerze, rozgrzewając nieco temat stresu już nieco przybliżyłam Wam perspektywę powiadomień, które mogą być stresogenne, a tym samym natknęłam się na sformalizowany dekalog 10 heurystyk opartych na psychofizjologi stresu - więc oczywiście nie mogłam o tym nie napisać!

Autorami 10 heurystyk ‘no-stress’ są naukowcy ze Stanfordu: Neema Moraveji oraz Charlton Soesanto. Ci sami stwierdzili, że ani "użyteczność", ani "doświadczenie użytkownika" znane pod akronimem UX, nie obejmują istotnego efektu ubocznego korzystania z produktów cyfrowych: stresu.

W ramach pracy przekopali masę literatury, żeby zdefiniować pojęcie stresu i stresorów, zwłaszcza w kontekście interakcji z interfejsami, i tutaj kilka najważniejszych cytatów dot. stresu z ich artykułu:

“Stresory, mogą istnieć pomimo lub oprócz kwestii związanych z użytecznością lub doświadczeniem użytkownika. Np. użyteczny klient poczty e-mail może umożliwiać wydajne przetwarzanie poczty, ale wywoływać stres, ponieważ użytkownicy czują, że muszą teraz przetwarzać ogromne ilości poczty. Stres wynikający nawet z efektywnego korzystania z produktu może przenosić się i wpływać na inne obszary życia.” Źródło

“Stres nie jest czysto doświadczalnym deskryptorem. Stres (w szczególności dystres, w odróżnieniu od eustresu lub "dobrego stresu") kumuluje się w czasie i może mieć wpływ na stan poznawczy, fizjologiczny i afektywny.” Źródło → btw. o eustresie i dystresie wspominam podczas kursu Psychologia w UX

Dodatkowo, badacze zwracają uwagę na fakt,, że sam stres ma wykazany wpływ na mózg, długotrwałe zapamiętywanie, układ sercowo-naczyniowy i wydajność poznawczą.

Autorzy wymieniają również cechy stresorów, które miały za zadanie pomóc w sformułowaniu heurystyk i konkretnych elementów (które już wcześniej zostały podsumowane w innym przeglądzie):